Witamina D
Kalcyferol
Rok odkrycia: 1922 | Elmer McCollum
Witamina D jest syntetyzowana przez organizm przy oddziaływaniu światła słonecznego z prekursora pochodzącego z cholesterolu. Witamina D nie jest zatem niezbędnym mikroelementem, jeżeli mamy odpowiednią porę roku i spędzamy wystarczającą ilość czasu na słońcu. Substancja czynna w witaminie D jest w rzeczywistości hormonem, który oddziałuje na narządy – w szczególności jelita, nerki i kości. W jelicie witamina D bierze udział we wchłanianiu wapnia i fosforu. W kościach wspomaga absorpcję wapnia i fosforu, promuje gęsty wzrost mocnych kości, ponieważ dzięki niej te pierwiastki wchłaniają się i osadzają w kościach.
Podstawowe źródła witaminy D
Światło słoneczne – ekspozycja na promienie ultrafioletowe B (UVB) jest niezbędna do syntezy witaminy D z jej prekursora w skórze. Istnieje kilka pokarmów, które są naturalnymi źródłami witaminy D. Tymi źródłami są tłuste ryby, żółtka jaj, cielęcina, wołowina i grzyby.
Biodostępność witaminy D
Niewiele jest informacji na temat biodostępności witaminy D. Przyjmuje się, że paleta pokarmowa ma niewielki wpływ na wchłanianie. Biodostępność różni się również u poszczególnych osób i zależy od poziomu krążącego w organizmie białka wiążącego witaminę D.
Zagrożenia związane z niedostatecznym lub nadmiernym spożyciem witaminy D
Niewystarczająca ekspozycja na światło słoneczne jest głównym czynnikiem zagrożenia zbyt niskim poziomem witaminy D. Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, wyższy poziom melaniny w skórze (tj. ciemna skóra), okrycia skóry (ubrania) oraz pora dnia to czynniki zmniejszające ekspozycję na promienie UVB. Odległość od równika jest kolejnym czynnikiem wpływającym na ekspozycję na promieniowanie UVB; ludzie mieszkający na szerokościach geograficznych powyżej lub poniżej 40 stopni od równika nie będą w stanie wytworzyć witaminy D z prekursora w skórze w miesiącach zimowych. Mleko matki jest słabym źródłem witaminy D. Dzieci, które są karmione wyłącznie piersią i u których ekspozycja na słońce jest niewielka lub żadna, wymagają suplementacji witaminą D, aby zaspokoić u nich zapotrzebowanie na witaminę D. Jedną z głównych funkcji witaminy D jest umożliwienie wchłaniania się wapnia i fosforu. Niedobór witaminy D powoduje niedobór wapnia, co prowadzi do poważnych konsekwencji dla zdrowia kości. U dzieci i młodzieży może to powodować krzywicę i niekorzystnie wpływać na szczytową masę kostną. U dorosłych niedobór witaminy D zwiększa ryzyko osteomalacji i osteoporozy.
