Witamina B9
Foliany
Rok odkrycia: 1941 | Henry Mitchell
Foliany obejmują postaci tej witaminy naturalnie występujące w przyrodzie (kwas pteroiloglutaminowy) oraz postaci występujące we wzbogaconej o nią żywności i w suplementach (kwas foliowy). Kwas foliowy jest najbardziej stabilną postacią folianu. Kwas foliowy działa przede wszystkim jako koenzym THF (tetrahydrofolian), który przenosi związki jednowęglowe w celu syntezy i naprawy DNA oraz bierze udział w metabolizmie energetycznym i aminokwasów. Folian i witamina B12 są ze sobą wzajemnie połączone pod względem zdolności do przekazywania i przyjmowania tych jednowęglowych związków, zwanych grupami metylowymi. Na przykład THF z grupą metylową przekazuje swój związek węgla witaminie B12. To działanie przekształca witaminę B12 w aktywny koenzym, który z kolei katalizuje konwersję homocysteiny do metioniny. Bez witaminy B12 folian w formie metylowej zostaje uwięziony w komórkach i pozostaje niedostępny dla wzrostu komórek. Kwas foliowy jest niezbędny do rozwoju i funkcjonowania mózgu.
Główne źródła kwasu foliowego
Ciemnozielone warzywa liściaste, fasola, soczewica, szparagi, kiełki pszenicy, drożdże, orzeszki ziemne, pomarańcze, truskawki.
Biodostępność kwasu foliowego
Kwas foliowy z suplementów jest w 100% biodostępny, jeśli jest przyjmowany bez jedzenia i jego biodostępność wynosi 85%, gdy jest przyjmowany wraz z jedzeniem. Naturalnie występujące foliany w żywności są biodostępne w 50%, przy czym naturalnie występujące postaci są wysoce niestabilne. Kwas foliowy ulega szybkiemu zniszczeniu przez ciepło i tlen.
Zagrożenia związane z niewystarczającym spożyciem kwasu foliowego
Osoby na diecie, w której brakuje wystarczającej ilości i różnorodności zielonych warzyw liściastych i roślin strączkowych, są narażone na niewystarczające spożycie kwasu foliowego. Zapotrzebowanie na kwas foliowy wzrasta w czasie ciąży, zwłaszcza w pierwszych kilku tygodniach ciąży. Niedobór kwasu foliowego jest silnie związany z ryzykiem wad cewy nerwowej u rozwijającego się płodu. Dlatego zaleca się kobietom w wieku rozrodczym i kobietom w ciąży, aby zaspokajały swoje zapotrzebowanie na kwas foliowy, stosując kombinację naturalnej żywności (folian w naturalnej postaci) i żywności o niego wzbogaconej lub suplementów (kwas foliowy). W wielu krajach zachodnich rządy nakazały wzbogacanie mąki kwasem foliowym. Kwas foliowy ma kluczowe znaczenie dla wzrostu i naprawy komórek, szczególnie w przypadku komórek o krótkim czasie trwania, takich jak komórki w jamie ustnej i przewodzie pokarmowym. Widoczne oznaki niedoboru kwasu foliowego obejmują problemy z trawieniem. Inne objawy to zmęczenie, utrata apetytu, mniejsza liczba czerwonych krwinek i czerwone krwinki o większym rozmiarze (niedokrwistość megaloblastyczna lub makrocytowa) oraz problemy neurologiczne. Niedobór witaminy B12 wywoła niedobór kwasu foliowego, ponieważ witamina B12 nie będzie dostępna, aby przekazać swoją grupę metylową w celu przekształcenia folianu w jego aktywną postać.
