Jod
Rok odkrycia: 1811 | Bernard Courtois
Śladowe ilości jonu jodu (zwanego jodkiem) są niezbędne do życia. Jod stanowi integralną część hormonów tarczycy, które regulują temperaturę ciała, tempo metabolizmu, reprodukcję komórek, stymulują wzrost, produkcję krwinek, funkcje nerwów i mięśni oraz wiele innych. Hormony te kontrolują tempo, w jakim komórki zużywają tlen. Wpływają przez to na ilość energii uwalnianej, gdy organizm jest w całkowitym spoczynku. Większość (70-80%) jodu w organizmie znajduje się w tarczycy.
Główne źródła jodu
Większość produktów spożywczych ma niską zawartość jodu. Sól jodowana, owoce morza, rośliny uprawiane w glebie bogatej w jod i zwierzęta karmione tymi roślinami lub paszą zawierającą jod są dobrymi źródłami tego pierwiastka. Niektóre pokarmy mogą stanowić dobre źródło jodu, jeśli do ich przygotowania użyto soli jodowanej (np. chleb).
Biodostępność jodu
Zwykle wchłanianie jodu z pożywienia jest bardzo wysokie (>90%). Niektóre pokarmy (np. maniok, proso, fasola lima, kapusta) zawierają substancje zwane goitrogenami. Substancje te hamują transport jodu do tarczycy i zakłócają produkcję hormonów tarczycy. Spożywanie w dużych ilościach pokarmów zawierających goitrogeny może ograniczać wchłanianie jodu i jego wykorzystanie przez organizm. Ogólnie rzecz biorąc, większość ludzi dobrze toleruje wyższe spożycie jodu z pożywienia i suplementów.
Zagrożenia związane z niewystarczającym spożyciem jodu
Niedobór jodu ma niekorzystne skutki na wszystkich etapach rozwoju, ale jest najbardziej szkodliwy dla rozwijającego się mózgu. Oprócz regulacji wielu aspektów wzrostu i rozwoju, hormon tarczycy odgrywa istotną rolę podczas mielinizacji nerwów - procesu najbardziej aktywnego przed i krótko po urodzeniu. Dlatego w czasie ciąży dieta z niedoborem jodu może zwiększać ryzyko upośledzenia umysłowego. Powiększenie tarczycy lub wole to jeden z najbardziej widocznych objawów niedoboru jodu.