Składniki aktywne w kosmetykach – sprawdź, co naprawdę działa

Bycie świadomym konsumentem jest coraz trudniejsze. Na opakowaniach widzimy obietnice i marketingowe hasła, a za nimi kryje się skład. W nim zaś… składniki aktywne. Czyli właściwie co? Czy to one odpowiadają za skuteczność kosmetyków? Składniki aktywne w kosmetykach mogą sprawić, że Twoja skóra stanie się gładsza, bardziej nawilżona czy też rozjaśniona, ale o tym, czy kosmetyk zadziała, świadczy wiele czynników. Jak wybierać produkty z odpowiednimi dla siebie składnikami?

Czym są składniki aktywne w kosmetykach?

Składniki aktywne to substancje biologicznie czynne, czyli wywołujące konkretną reakcję biologiczną na skórze. Jaką? To już zależy od substancji. Mogą nawilżać, rozjaśniać, regenerować, redukować zmarszczki czy działać przeciwtrądzikowo. W przeciwieństwie do składników bazowych, takich jak woda, emolienty i stabilizatory, składniki aktywne wpływają na metabolizm komórek skóry i strukturę tkanek. Tak, mają rzeczywisty wpływ na to, jak wygląda i czuje się nasza skóra. Wiele z nich działa w określonych warstwach – jedne koncentrują się na powierzchni naskórka, inne wchodzą głębiej. Kluczowe znaczenie ma ich forma chemiczna oraz stężenie. Im wyższe, tym silniejsze działanie. Ale też większe ryzyko podrażnień czy nieodpowiedniego użycia. Niektóre kosmetyki o wysokim stężeniu składników aktywnych mogą być używane tylko przez profesjonalistów.

Najpopularniejsze składniki aktywne i ich działanie

Te składniki aktywne są sercem wielu kosmetyków. Warto dowiedzieć się, jak rzeczywiście działają i czy mogą wpłynąć na kondycję Twojej skóry.

Składniki nawilżające

Kwas hialuronowy nadal pozostaje jednym z najlepiej przebadanych i najczęściej stosowanych składników nawilżających. Występuje naturalnie w skórze, dlatego jest bezpieczny i możesz śmiało łączyć go z wieloma składnikami aktywnymi. Odpowiada za wiązanie wody w skórze, elastyczność i sprężystość tkanek. Choć z wiekiem zaczynamy go tracić, suplementacja i odpowiednie kosmetyki mogą pomóc w zachowaniu zdrowia i pięknego wyglądu skóry. W kosmetykach znajdziesz różne formy HA. Wysokocząsteczkowy działa na powierzchni skóry i zapobiega utracie wody. Niskocząsteczkowy wnika głębiej, poprawiając elastyczność, zaś ultraniskocząsteczkowy to najgłębiej penetrująca formuła o działaniu przeciwzapalnym i ujędrniającym.

Gliceryna często jest niedoceniana, bo kojarzy się tak „zwyczajnie”. A to nie tylko dodatek do kremów do rąk. Jest również uniwersalnym humektantem, składnikiem wiążącym wilgoć z otoczenia i głębszych warstw skóry. Dzięki temu tworzy warstwę okluzyjną, która zapobiega utracie wody. Poprawia elastyczność naskórka i wspiera działanie niektórych składników aktywnych, w tym retinolu czy witaminy C. Koi i łagodzi, nawet skórę po zabiegach dermatologicznych. Co ciekawe, jest również bezpieczna dla skóry tłustej i trądzikowej. Wcale nie zatyka porów! [1]

Przeciwstarzeniowe

Retinol (witamina A) to niezwykle popularna substancja aktywna, która jest obecna w wielu kosmetykach anti-age. Retinol stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, które są odpowiedzialne za sprężystość i gęstość skóry. Przyspiesza też złuszczanie naskórka, rozjaśnia przebarwienia, zwęża pory, a nawet działa przeciwtrądzikowo. Dlatego oprócz działania przeciwstarzeniowego, może zdziałać naprawdę wiele dla naszej skóry. Retinol wybieraj mądrze, z dobrych źródeł. Marki, które dobrze wiedzą, jak łączyć składniki, to na przykład dr Ambroziak. Warto jednak pamiętać, że stosowanie retinolu wymaga ostrożności. Może podrażniać i powodować łuszczenie się skóry, dlatego wprowadzaj go stopniowo i zawsze używaj filtrów SPF.

Peptydy to składniki aktywne w kosmetykach przeciwstarzeniowych, które są zbudowane z takich samych sekwencji aminokwasów, z jakich zbudowane są białka w naszym ciele. Wysyłają sygnał do skóry, że powinna ona produkować więcej kolagenu, elastyny czy kwasu hialuronowego. Działają znacznie łagodniej niż retinol, ale są równie efektywne, zwłaszcza przy regularnym stosowaniu.

Rozjaśniające i antyoksydacyjne

Witamina C, czyli kwas askorbinowy jest składnikiem aktywnym o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Co to znaczy? Neutralizuje wolne rodniki powstające pod wpływem promieniowania UV, zanieczyszczeń czy nawet stresu bądź niezdrowej diety. Wspiera komórki w walce z nimi, by opóźnić procesy starzenia się skóry. Jednak witamina C umożliwia również syntezowanie kolagenu, redukuje przebarwienia i poprawia koloryt skóry. Stosowana rano, pod krem z filtrem, będzie wzmacniać ochronę antyoksydacyjną i wspomagać neutralizowanie skutków działania słońca.

Niacynamid, czyli witamina B3, jest substancją wielokierunkową. Może być stosowana w pielęgnacji cery tłustej, naczynkowej czy dojrzałej. Doskonale redukuje produkcję sebum, rumień i przebarwienia. Odpowiada też za wzmocnienie bariery hydrolipidowej, a nawet działa przeciwzapalnie. Podobnie jak witamina C, jest też silnym antyoksydantem. Jednak niacynamid możesz stosować zarówno rano, jak i wieczorem, często w wysokich stężeniach. Dobrze toleruje go nawet skóra wrażliwa, co jest istotną informacją dla posiadaczek i posiadaczy cer z tendencją do podrażnień.

Przeciwtrądzikowe i złuszczające

Kwas salicylowy (BHA) to składnik o działaniu keratolitycznym – posiada zdolność do złuszczania martwego naskórka. Z łatwością przenika warstwę sebum i działa w głębi porów. To sprawia, że idealnie oczyszcza ujścia gruczołów łojowych, pomagając w redukcji zaskórników. Jednocześnie działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie, łagodzi zaczerwienienia i stany zapalne. Dzięki właściwościom złuszczającym wspomaga odnowę skóry i wyrównuje jej teksturę. Jest łagodniejszym rozwiązaniem niż kwasy AHA, ale nadal jest silnym składnikiem aktywnym. Dlatego nie powinno się łączyć go z innymi „mocarzami”, jak retinol czy witamina C.

Kwas glikolowy (AHA) penetruje skórę bardzo głęboko i działa naprawdę intensywnie. Może zatem przynieść szybkie efekty w wygładzaniu skóry i usuwaniu przebarwień, ale należy z niego korzystać mądrze. Wymaga ostrożności zwłaszcza przy skórze wrażliwej. Polecany jest nie tylko osobom z cerą tłustą i trądzikową, ale również osobom z cerą dojrzałą, gdyż wygładza drobne linie i zmarszczki oraz stymuluje syntezę kolagenu. W domowej pielęgnacji stosuje się go w niższych stężeniach. Te wyższe zarezerwowane są dla gabinetów kosmetologicznych.

Ochronne

Filtry UV to jeden z najważniejszych składników anti-aging. Chociaż kiedyś tak na nie nie patrzono. Nie ma skutecznej pielęgnacji przeciwstarzeniowej bez filtrów przeciwsłonecznych, gdyż to promieniowanie UVA i UVB przyczynia się do przyspieszenia fotostarzenia się skóry i uszkadzania jej nawet na poziomie DNA. Możesz wybrać między filtrami fizycznymi, takimi jak tlenek cynku czy dwutlenek tytanu bądź filtrami chemicznymi. Te są częściej spotykane w kremach, gdyż nie pozostawiają białego filtru na skórze. Pamiętaj też, że korzystanie z retinolu, kwasów AHA i BHA oraz witaminy C zwiększa wrażliwość skóry na promienie słoneczne. Dlatego ich stosowanie wymaga codziennej aplikacji kremów z filtrem.

Antyoksydanty to dość szeroka grupa substancji, które neutralizują działanie wolnych rodników. Te cząsteczki uszkadzają DNA, białka i lipidy w komórkach skóry, przez co szybciej się ona starzeje. Do popularnych antyoksydantów możemy zaliczyć nie tylko witaminy C i E, ale też koenzym Q10 czy resweratrol. Warto też pamiętać, że antyoksydanty świetnie działają w duetach a nawet w trio. Witamina C +E + kwas ferulowy to klasyczne połączenie, które doskonale neutralizuje stres oksydacyjny [2].

Jak dobrać składniki aktywne do rodzaju skóry?

Nie każdy składnik aktywny będzie działał tak samo u wszystkich. Dobór zawsze musi odpowiadać potrzebom Twojej skóry. Składniki aktywne w kosmetykach do różnych rodzajów cer działają na różnych poziomach, a znajomość ich właściwości jest kluczowa, by stworzyć odpowiednią rutynę pielęgnacyjną.

Cera normalna – składniki aktywne w kosmetykach dla cery normalnej to… niemal wszystko. To cera marzenie, czyli skóra, która świetnie reaguje na większość składników aktywnych. Warto pamiętać, by zachować balans, a zatem nie przesuszać jej. Z kolei nawilżenia nigdy za wiele. Możesz używać kwasu hialuronowego, niacynamidu, witamin C i E oraz ceramidów i skwalanu. Świetnie sprawdzą się do podtrzymania dobrego stanu skóry bez niepotrzebnego sięgania po agresywne formuły.
Cera mieszana – to najczęściej występujący typ skóry i ma cechy zarówno cery suchej, jak i tłustej. Jest trudna do okiełznania i potrzebuje zbilansowanej pielęgnacji. Warto stosować przy niej niacynamid, który reguluje wydzielanie sebum i wzmacnia barierę hydrolipidową. Składniki aktywne w kosmetykach do cery mieszanej powinny być łagodne, ale skuteczne, dlatego dobrze sprawdzi się tu kwas hialuronowy, kwas migdałowy, ceramidy i skwalan. Unikaj jednak nadmiernego przesuszania skóry.
Cera tłusta i trądzikowa – rozszerzone pory, nadmiar sebum, zaskórniki i stany zapalne to codzienność tych typów skóry. Ze względu na produkcję łoju może się wydawać, że jest wilgotna, ale to tylko pozory. Cera tłusta i trądzikowa często bywa odwodniona – głównie przez złą pielęgnację. Stosuj kwas salicylowy, który działa przeciwzapalnie i rozpuszcza naskórek. Przydadzą się też kwas hialuronowy i ceramidy, by nawilżyć i odbudować barierę hydrolipidową. Składniki łagodzące, takie jak pantenol, alantoina i skwalan doskonale wspomagają regenerację – zwłaszcza po stosowaniu kwasów. Składniki aktywne w kosmetykach do cery tłustej nie muszą być nastawione wyłącznie na regulowanie sebum i złuszczanie.
Cera sucha – napięta, szorstka, a często łuszcząca się. Ze względu na cienką warstwę hydrolipidową szybciej traci wodę i jest podatna na podrażnienia. Potrzebuje zatem wsparcia w nawilżeniu i regeneracji. Kwas hialuronowy, gliceryna, ceramidy – to jedne z najlepszych składników dla cery suchej. Składniki aktywne do cery suchej nie powinny jednak wyłącznie nawilżać i natłuszczać. Eksfoliacja również jest niezbędna. To najlepiej uzyskać enzymami – na przykład papainą – lub kwasem laktobionowym (PHA). Z kolei doskonałymi antyoksydantami będą tu witamina C, koenzym Q10 i niacynamid.
Cera dojrzała – tego typu kosmetyki można stosować po 40. czy 50. roku życia, dostosowując je oczywiście do swoich potrzeb. Tu idealnie sprawdzi się retinol, który redukuje zmarszczki, ale też witamina C i inne antyoksydanty. Rozjaśniają i wspierają syntezę kolagenu, poprawiają koloryt i spowalniają starzenie się skóry. Oczywiście wskazane jest również nawilżanie, dlatego kosmetyki z kwasem hialuronowym to doskonałe rozwiązanie dla skóry dojrzałej.

W przypadku wszystkich typów skóry nie można zapominać o ochronie UV. Przez cały rok, nie tylko latem.

Łączenie składników aktywnych – co działa, a czego unikać?

Świadome łączenie składników aktywnych jest nieocenioną pomocą dla Twojej skóry. Nie każda substancja dobrze współpracuje z inną – niektóre się neutralizują, inne prowadzą wręcz do podrażnień. Dlatego warto wiedzieć, co z czym można zestawiać, a co lepiej rozdzielać. Jak łączyć składniki aktywne?

Składniki, które świetnie się łączą to kwas hialuronowy + witamina C. To połączenie nawilża, koi i działa rozjaśniająco. Idealny duet na poranną pielęgnację. Świetnie sprawdzi się też niacynamid + retinol, które wspólnie poprawiają koloryt i strukturę skóry bez potencjalnie drażniącego działania retinolu. Z kwasami AHA/BHA doskonale współdziałają ceramidy. Odbudowują barierę hydrolipidową, dzięki czemu skórze łatwiej się zregenerować po eksfoliacji.
Kombinacje, który lepiej unikać? To retinol + AHA/BHA – oba składniki złuszczają i stosowane razem mogą powodować bardzo silne przesuszenie. Witamina C + BHA również za sobą nie przepadają. Mogą obniżać wzajemnie swoją skuteczność, a u wrażliwych osób powodować podrażnienia. Retinol + witamina C to również niezbyt dobre połączenie. Oba składniki są silnie aktywne i mogą przeciążać skórę.

Na co zwrócić uwagę wybierając kosmetyki ze składnikami aktywnymi?

Wybierając kosmetyki ze składnikami aktywnymi, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii. Przede wszystkim INCI, czyli skład. To Twój wyznacznik. Im wyżej składnik znajduje się na liście, tym więcej go w formule. Czasem jednak wystarczy odrobina – jeśli w składzie znajduje się retinol, ale jest na niższej pozycji, nie martw się. Tego składnika aktywnego akurat nie trzeba dużo, by zrobił on wielką różnicę dla Twojej skóry. Liczy się też forma. Na przykład witamina C może występować w formie bardziej stabilnej, jak ascorbyl glucoside bądź bardziej skutecznej – kwas L-askorbinowy. Sprawdzaj również zalecenia producenta. Czy kosmetyk stosować rano, a może wieczorem? Czy wymaga ochrony SPF? Tego wszystkiego dowiesz się z opakowania. Na koniec samo opakowanie. Wiele składników aktywnych jest wrażliwych na światło i powietrze, więc najlepiej wybierać produkty w ciemnym szkle lub opakowaniach typu airless. To dotyczy na przykład witaminy C, retinolu czy koenzymu Q10.

Składniki aktywne są kluczowym elementem udanej pielęgnacji. Niezależnie od rodzaju skóry, wieku, preferencji – znajomość swoich potrzeb i odpowiadających im składników jest niezbędna, by cieszyć się piękną i zdrową cerą.

Najczęściej zadawane pytania

Jak sprawdzić, czy kosmetyk zawiera składniki aktywne?

Wystarczy przeanalizować skład INCI – szukaj substancji takich jak witamina C, retinol, niacynamid czy kwasy. Czasem nazwy są chemiczne, ale można je łatwo rozszyfrować przy pomocy wyszukiwarki.

Czy można stosować kilka składników aktywnych jednocześnie?

Tak, ale z głową – niektóre działają w synergii, inne się wykluczają. Najlepiej łączyć łagodniejsze składniki lub stosować różne produkty o różnych porach dnia.

Jak długo czekać na efekty działania składników aktywnych?

Pierwsze efekty bywają widoczne po 2–4 tygodniach, ale pełne działanie wymaga systematyczności. Pielęgnacja to maraton, nie sprint.

[1] https://www.cir-safety.org/sites/default/files/glycer_092014_Tent.pdf

[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16185284/

NA ŚWIĘTA – DARMOWA DOSTAWA NA WSZYSTKO

Kategorie blogów

Szukaj w blogu

Składniki aktywne w kosmetykach – sprawdź, co naprawdę działa

Czym są składniki aktywne w kosmetykach?