Czym grozi nadmiar witaminy D w organizmie?

Spis treści

1. Dlaczego witamina D3 jest tak ważna dla organizmu?

2. Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę D?

3. Nadmiar witaminy D – czy można przedawkować witaminę D?

4. Nadmiar witaminy D – objawy, na które trzeba zwrócić uwagę

5. Nadmiar witaminy D – objawy u dzieci

6. Nadmiar witaminy D w ciąży

7. Jak leczyć zatrucie witaminą D?

Właściwości i zalety przyjmowania tak zwanej „witaminy słońca” są znane coraz większej ilości osób. I całe szczęście, bo jest to jedna z najważniejszych witamin dla naszego organizmu. Niestety jej niedobór nadal jest częstym problemem w Polsce, gdzie słońca bywa niewiele. Coraz częściej jednak pojawiają się też pytania o drugą stronę medalu – czy nadmiar witaminy D szkodzi? Co ciekawe, nadmiar tej witaminy może być równie groźny, co niedobór. Jak dochodzi do przedawkowania? Jakie są objawy? Jak pozbyć się nadmiaru witaminy D? Spokojnie, odpowiemy na wszystkie Twoje pytania.

Dlaczego witamina D3 jest tak ważna dla organizmu?

Witamina D ma wiele zadań w naszym organizmie. Przede wszystkim jednak wspiera gospodarkę wapniowo-fosforanową, dzięki czemu możliwe jest prawidłowe formowanie i mineralizacja kości. To właśnie ona sprawia, że organizm wchłania wapń z pożywienia i wykorzystuje go do budowy mocnych kości i zębów. Niedobór może więc prowadzić do osłabienia układu kostnego, u dzieci zaś do krzywicy. Ta witamina odpowiada jednak także za układ odpornościowy – zmniejsza ryzyko infekcji, łagodzi procesy zapalne w organizmie. Wpływa też na zdrowie mięśni i układu nerwowego, a nawet może odgrywać rolę w zapobieganiu depresji i chorobom autoimmunologicznym ^[1].

Organizm jest w stanie syntezować witaminę D samodzielnie, jednak pod warunkiem, że ma dostęp do odpowiedniej ilości promieni słonecznych. W naszej szerokości geograficznej jest to możliwe latem, jednak jesienią i zimą, a czasem też wiosną, konieczna jest suplementacja. Poznanie zapotrzebowania na witaminę D jest zatem niezbędne, by nie dopuścić do przedawkowania.

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę D?

Wiele zależy od wieku, stanu zdrowia, stylu życia, a także momentu w życiu, w jakim obecnie jesteś. Osoby dorosłe powinny spożywać dziennie od 800 do 2000 jednostek. Jednak osoby starsze, kobiety w ciąży czy też osoby zmagające się z nadwagą mogą potrzebować większych dawek. Dla osób powyżej 75 lat dawka witaminy D wynosi 4000 IU (100 µg) na dobę wg zaleceń GIS z 2021 roku, które podają maksymalną dzienną dawkę witaminy D w suplementach diety. Zalecenia te są oparte na aktualnej wiedzy naukowej i mają na celu zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność suplementacji witaminy D.

Warto jednak ustalić spożywanie suplementów z witaminą D indywidualnie z lekarzem na podstawie badań krwi. Jej optymalny poziom w organizmie to 30-50 ng/ml. Poziom powyżej 100ng/ml może sygnalizować nadmiar witaminy D.

Nadmiar witaminy D – czy można przedawkować witaminę D?

Przedawkowanie witaminy D, czyli tak zwana hiperwitaminoza D, jest jak najbardziej możliwa. Występuje jednak rzadko, o czym warto pamiętać. Przede wszystkim pamiętaj, że naturalna synteza tej witaminy w skórze – nawet przy długotrwałej ekspozycji na słońce – nie prowadzi do przedawkowania. Organizm sam reguluje jej produkcję. Co powoduje nadmiar witaminy D? Problem może pojawić się podczas suplementacji i przekroczeniu bezpiecznych dawek zalecanych przez producenta czy lekarza. Jak może do tego dojść? Na przykład wtedy, gdy suplementujesz różne preparaty, w których znajduje się witamina D. Może się też przyczynić do tego suplementowanie na zapas – gdy wydaje Ci się, że wzięcie kilku dawek suplementu jednego dnia wcale nie zaszkodzi. Pamiętaj, że zalecenia na opakowaniu znajdują się tam z jakiegoś powodu. Nie warto samodzielnie decydować się na ich zmienianie.

Nadmiar witaminy D – objawy, na które trzeba zwrócić uwagę

Skutki nadmiaru witaminy D mogą być dość niepozorne – początkowo pojawia się osłabienie, ból głowy czy zmęczenie. Mogą być z łatwością pomylone ze zbliżającym się przeziębieniem. Jednak z czasem nadmiar witaminy D może powodować poważne problemy.

Hiperkalcemia to jedna z konsekwencji nadmiaru witaminy D. Ze względu na to, iż zwiększa ona wchłanianie wapnia w jelitach, organizm dostaje go za dużo, co prowadzi do stanu, w którym poziom wapnia we krwi jest zbyt wysoki. Może to wiązać się na przykład z bólami mięśni i stawów. Wapń odkłada się bowiem w tkankach miękkich.

Z czym wiąże się nadmiar witaminy D? Objawy neurologiczne, takie jak drażliwość, dezorientacja czy nawet problemy z pamięcią, mogą się pojawić z powodu podwyższonego poziomu wapnia we krwi. Oddziałuje on bezpośrednio na komórki nerwowe, zakłócając ich funkcjonowanie. Zaburzenie przewodzenia impulsów nerwowych, zwiększona pobudliwość komórek nerwowych – to zaawansowany stan hiperkalcemii, jednak jak najbardziej możliwy.
Na co jeszcze ma wpływ nadmiar witaminy D? Wypadanie włosów to kolejny objaw, który wiąże się z zaburzeniem gospodarki mineralnej w organizmie.
Problemy żołądkowe, w tym bóle brzucha, biegunki i wymioty.
Uszkodzenie nerek, a w skrajnych przypadkach nawet ich niewydolność – to jeden ze skutków, który powstaje przy długotrwałym nadmiarze witaminy D.

Warto pamiętać, że nie są to problemy, które powstają z dnia na dzień. Jednak nadmiar witaminy D może prowadzić do poważnych konsekwencji. Nie tylko u dorosłych, ale i u dzieci, które jeszcze bardziej są narażone na zachwiania gospodarki mineralnej.

Nadmiar witaminy D – objawy u dzieci

Do przedawkowania witaminy D może dojść tym bardziej u dzieci, które potrzebują dużo mniejszych dawek witaminy, niż dorośli. Błędne suplementowanie doprowadza do:

Braku apetytu, nudności i wymiotów oraz bóli brzucha

Problemów neurologicznych, takich jak rozdrażnienie, osłabienie, senność i zaburzenia koncentracji.
Zaburzeń rozwoju i wzrostu. To jedno z największych ryzyk, jakie wiąże się z przedawkowaniem witaminy D u dzieci. Może prowadzić do deformacji kości, zahamowania wzrostu i problemów z wyrzynaniem się zębów.

Jak jeszcze objawia się nadmiar witaminy D? Wysypka to kolejny objaw, który powinien być alarmujący. Inne zmiany, takie jak nadmierne pocenie się czy też odwodnienie związane z częstym oddawaniem moczu powinny od razu skłonić rodziców do wizyty u lekarza ^[2].

Nadmiar witaminy D w ciąży

W czasie ciąży zapotrzebowanie na witaminy i minerały znacząco wzrasta, a suplementacja witaminy D jest zalecana, by wspierać zarówno zdrowie mamy, jak i rozwijającego się dziecka. Pamiętaj jednak, że nadmiar witaminy D w ciąży może być równie szkodliwy, co jej niedobór. Zbyt wysokie dawki prowadzą do hiperkalcemii, co może skutkować powikłaniami, takimi jak wysokie ciśnienie czy problemy z nerkami. U płodu zaś nadmiar witaminy D może zaburzać rozwój kości i prowadzić do deformacji układu kostnego. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Warto też monitorować poziom witaminy D we krwi.

Jak leczyć zatrucie witaminą D?

Jeśli badania wskazują na zbyt wysoki poziom witaminy D i jej przedawkowanie, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Leczenie hiperwitaminozy D polega głównie na przerwaniu suplementacji – natychmiast, by organizm zaczął się z niej oczyszczać. Lekarz może zalecić też stosowanie płynów infuzyjnych, kortykosteroidów czy bisfosfonianów, by zredukować hiperkalcemię, czyli obniżyć poziom wapnia we krwi. Regularne badania krwi wskażą, czy poziom witaminy D i wapnia w organizmie się zmniejsza. Pamiętaj, że przy łagodnych objawach, takich jak bóle głowy czy wysypka, mogą one ustąpić samoistnie po odstawieniu suplementów. W cięższych przypadkach leczenie wymagać może hospitalizacji.

Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy, takie jak wysypka, bóle głowy, wypadanie włosów – nie zwlekaj z konsultacją. Badanie krwi szybko wykaże, czy to efekt przedawkowania witaminy D. Pamiętaj, że nasz organizm potrzebuje przede wszystkim równowagi, również witaminowej. Dlatego podczas suplementacji zawsze zachowuj ostrożność.

Źródło

^[1]https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/F4E7DFBE5A7B99C9E6430AF472286860/S0007125000273418a.pdf/vitamin-d-deficiency-and-depression-in-adults-systematic-review-and-meta-analysis.pdf

^[2]https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-d-side-effects#signs-and-symptoms