Witamina D – jak wpływa na nasze zdrowie i dlaczego warto ją suplementować?

Spis treści

1. Czym jest witamina D?

1.1. Dlaczego synteza witaminy D w Polsce jest utrudniona?

2. Witamina D – jak działa i na co wpływa

2.1. A poza układem kostnym, na co wpływa witamina D?

3. Niedobór i nadmiar witaminy D – objawy

3.1. Objawy niedoboru witaminy D

3.2. Objawy nadmiaru witaminy D

4. Witamina D w diecie i suplementacji

O witaminie D mówi się wiele, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostęp do słońca jest ograniczony, a suplementy witaminowe stają się coraz bardziej popularne. Pomimo licznych kampanii edukacyjnych, niedobór tej witaminy jest nadal powszechny. Szacuje się, że nawet 90% Polaków może cierpieć na niedobór witaminy D. Dlaczego powinno Cię to martwić? Witamina D pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu naszego organizmu – wspiera układ kostny, immunologiczny, a także nastrój. W tym artykule przyjrzymy się funkcjom witaminy D, skutkom jej niedoboru oraz nadmiaru, a także sposobom zapewnienia odpowiedniego poziomu witaminy w organizmie.

Czym jest witamina D?

Zanim zajmiemy się tym, na co wpływa witamina D, wyjaśnijmy… Co to jest witamina D^[1]? Witamina D to grupa hormonów steroidowych, które pełnią ważną rolę w organizmach ssaków. Jedną z jej najczęstszych form jest witamina D3 (cholekalcyferol), która w wyniku ekspozycji na promieniowanie UVB jest produkowana przez naszą skórę. Jednak nie jest to jedyny sposób, w jaki witamina D dostaje się do organizmu – możemy ją również przyjmować w pożywieniu lub suplementach.

Warto zaznaczyć, że witamina D3 nie jest od razu aktywna. W wątrobie przekształca się w 25-hydroksywitaminę D, a w nerkach w kalcytriol, formę aktywną, która jest niezbędna do prawidłowej mineralizacji kości i wielu innych funkcji biologicznych.

Dlaczego synteza witaminy D w Polsce jest utrudniona?

Chociaż organizm powinien samodzielnie doskonale radzić sobie z syntezowaniem witaminy D, rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. A wszystko zależy od szerokości geograficznej. Niestety w Polsce nie możemy cieszyć się dużą ilością słonecznych dni, co skutkuje niedoborami witaminy D. Poziom nasłonecznienia w miesiącach jesiennych i zimowych jest zbyt niski, by zapewnić nam odpowiedni poziom witaminy D. Stąd konieczność zażywania suplementów z witaminą D – przynajmniej w tym czasie. Latem z kolei warto zbadać się co najmniej raz, by sprawdzić, czy suplementacja nie jest dobrym wyjściem. Pamiętaj też, że do syntezy witaminy D dochodzi także wtedy, gdy masz na sobie krem z filtrem SPF. Nie musisz zatem rezygnować z ochrony skóry!

Witamina D – jak działa i na co wpływa

Na co działa witamina D? Wbrew pozorom nie tylko na zdrowie kości. Zacznijmy jednak od tego. Witamina D wpływa na układ kostny poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforowej. Sprawia, że jelita wchłaniają wapń i fosfor w większych ilościach, ale także stymuluje ich resorpcję zwrotną w nerkach. Odpowiada także za pobudzanie osteoblastów, czyli komórek, które tworzą tkankę kostną. Właśnie dlatego witamina D jest jedną z najważniejszych witamin – konieczną do suplementacji już od pierwszego dnia życia.

A poza układem kostnym, na co wpływa witamina D?

Witamina D odgrywa kluczową rolę w organizmie, wspierając wiele układów i procesów:

Układ odpornościowy - wspiera układ odpornościowy, zmniejszając ryzyko infekcji, a także regulując nadmierną odpowiedź organizmu w chorobach autozapalnych.
Nasze samopoczucie - pomaga utrzymać odpowiedni poziom serotoniny, hormonu szczęścia, który wpływa na nasz nastrój i samopoczucie. Niedobór witaminy D może wiązać się z depresją i zmniejszoną odpornością na stres.
Układ nerwowy - wspiera plastyczność synaps w mózgu, co ma znaczenie dla funkcji poznawczych. Niedobór witaminy D może być powiązany z ryzykiem rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer.
Profilaktyka nowotworowa - choć badania w tej dziedzinie są w toku, witamina D wydaje się mieć działanie przeciwnowotworowe. Może hamować namnażanie komórek nowotworowych i wspomagać profilaktykę nowotworową.

Niedobór i nadmiar witaminy D – objawy

Niedobór witaminy D może objawiać się w wielu różnych formach, a objawy są często niejednoznaczne. Warto zwrócić uwagę na wszelkie zmiany w organizmie, ponieważ mogą one wskazywać na brak tej witaminy, ale także na jej nadmiar. Poniżej przedstawiamy najczęstsze symptomy, które warto obserwować:

Objawy niedoboru witaminy D

Osłabienie mięśni i zmniejszona wydolność fizyczna
Problemy ze snem, w tym bezsenność
Bóle kości i stawów
Wypadanie włosów
Nawracające infekcje
Złe samopoczucie, wahania nastroju
Problemy skórne, np. sucha skóra

Objawy nadmiaru witaminy D

Bóle głowy
Nudności, wymioty
Utrata apetytu
Zwiększone pragnienie
Zaparcia
Problemy z nerkami, w tym kamica nerkowa
Osłabienie mięśni, bóle stawów

Obydwa stany, zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jeśli zauważysz któreś z powyższych objawów, warto skonsultować się z lekarzem. Zlecone badania krwi pozwalają na dokładne określenie poziomu tej witaminy w organizmie, co umożliwia dobranie odpowiedniej suplementacji lub leczenia.

Witamina D w diecie i suplementacji

Znajdziesz ją w niektórych produktach spożywczych, takich jak tłuste ryby, jaja, wątróbka czy grzyby, ale zazwyczaj nie wystarcza jej w diecie w odpowiednich ilościach. Dlatego suplementacja witaminy D, szczególnie w okresach jesienno-zimowych, jest zalecana, aby uniknąć niedoborów.

Zalecane dawki witaminy D zależą od wieku i stanu zdrowia. Witamina D dla rocznego dziecka jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju, a jej zalecana dawka wynosi 400–600 IU dziennie – taka sama jak w przypadku niemowląt. Dzieci w wieku od 1 do 10 lat powinny otrzymywać 600–1000 IU na dobę, co wspiera rozwój kości oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Dla dorosłych norma to 800–2000 IU dziennie, w zależności od poziomu witaminy D w organizmie. Regularne badania poziomu witaminy D pozwalają dostosować suplementację do indywidualnych potrzeb.

Pełni ona niezwykle ważną rolę w naszym organizmie, a jej odpowiedni poziom jest kluczowy dla zdrowia. Dlatego warto monitorować jej poziom i w razie potrzeby sięgnąć po suplementy, szczególnie w okresach zmniejszonego nasłonecznienia^[2].

Źródła

^[1] https://upacjenta.pl/poradnik/witamina-d-suplementacja

^[2] https://podyplomie.pl/aktualnosci/07431,witamina-d-dlaczego-jest-taka-wazna